☀️خورشید و “مهر” ♦️به بهانه ی شب یلدا

☀️خورشید و “مهر”
♦️به بهانه ی شب یلدا

🔹#دکتر_بتول_فخراسلام؛ کارگروه دانش و پژوهش بنیاد فردوسی مشهد
و کانون شاهنامه فردوسی توس

◻️زنده یاد استاد#تفضّلی در “مینوی خرد” نوشته اند: ” #مهر که اصولا ایزد پیمان است با خورشید ارتباط نزدیکی دارد و در پيشاپيش او حرکت می کند”.. استاد #مهرداد بهار نیز گفته اند که وقتی مهر با خورشید، کشتی می و او را بر زمین می زند، دستش را به نشان دوستی پیش می برد و با خورشید دست می دهد و مشخص می گردد که دست دادن رسم و آیینی ایرانی ست.

◻️ستایش خورشید در نوشته های #پهلوی فراوان ست. در” مینوی خرد” از نماز و چگونگی نیایش سخن به میان می آید و او پاسخ می دهد “هر روز سه بار برابر خورشید ومهر، چون این هر دو با هم حرکت می کنند، ایستادن….”

◽️دکتر #سیروس_شمیسا گفته اند #مولانا هم دعای خورشید داشت و هر روز طلوع و غروب خورشید ، آن دعا را می خواند. در شعرهای #مولانا، #خموش خراسانی، افزون بر شمس، پیر راهنمایش، اشاره های بسیاری به خورشیدو آیین کهن مهری هم به چشم می آید.

◽️استاد #ابراهیم پورداوود فرموده اند که در#اوستا، مهر با خورشید یکی نیست.
در بعضی نقاشی ها مهر، تن گوش سرخ دارد که رنگ نور ست و نشانه ی خورشید. از #مولانا هم نقل شده که خدا را جز با جامه ی سرخ نمی بینم….

◽️در#شاهنامه ی فردوسی بارها و بارها به خورشید و ماه سوگند یاد شده است که خود نشانگر آیین مهری و ارزش خورشید در ایران باستان است.در#آیین_مغان مرده را به گونه ای قرار می دادند که چشم ها به سوی خورشید باشد و این نوعی وسیله ی آمرزش بود “آن مزداپرستان، آن مرده را #خورشید نگرش بکنند”.
#فردوسی بزرگ در سوگ پسر خود در بیتی می فرماید :
کنون او سوی روشنایی رسید 🔆
پدر را همی جای خواهد گزید

روان تو دارنده، روشن، کُناد🔆
خرد پیش جان تو جوشن کناد

که یکسر ببخشد گناه ورا 🔆
درخشان کند تیره گاه ورا

که به زبان ساده یعنی نور به قبرش ببارد.

◽️در نقشی متعلق به دوران #اشکانی، تصویر شیر و خورشیدی بر فراز آن دیده شده است‌ و جالب این جاست که بعدها در نقش پرچم هم این نقش پدیدار می گردد. دو جانور را با خورشید در ارتباط تنگاتنگی دانسته اند. یکی #خروس، که در پهلوی واژه را از مصدر خروشید، مشتق می دانند؛ ولی بعضی آن را با خور به معنی خورشید، همریشه می دانند. خروس پگاه و صبح زود با صدای خویش همگان را بیدار می کرد و رنگی سرخ داشته و گفته شده که نوعی از آن تنبلی و سستی را گریزان می کرده است. جانور دیگر، شیر ست که در آیین مهر ارزشمند بوده و مرتبه ی چهارم در #میترائیسم رومی، شیر نام داشت و نقش شیر را نمودار مهر می دانستند. مهر با آب در ارتباط تنگاتنگ ست و جالب است توجه کنیم که اصطلاح# “شیر آب بستن و گشودن ” به این دلیل بود که جایگاه جاری شدن آب را به شکل سر شیر می ساختند و تا این روزگار هنوز این اصطلاح به کار می رود.

◽️افزون بر این ها خانه ی نجومی خورشید یا خانه ی#شَرَف او، برج “اَسَد” یا شیر است که درین خانه و برج، در اوج تابندگی خویش است….
با جمله ای زیبا منسوب به# زرتشت بزرگ، سخن را پایان می بخشم :

◽️خورشید باش که اگر خواستی بر کسی نتابی، نتوانی.

💠#بنیاد_فردوسی_مشهد
💠#كانون_شاهنامه_فردوسي_توس‏

🆔 http://bonyadferdowsitous.ir/

🆔https://t.me/bonyadeferdowsitous

🆔https://www.instagram.com/bonyadeferdowsitous

🆔https://www.aparat.com/BonyadeFerdowsiMashad