در جـشـنِ تـولّـدِ دوستی
در جـشـنِ تـولّـدِ دوستی
چـنـد هـفـته پـیـش با چـنـد تـن هـم سـن و سال خـود در جـشـن تـولّـد دوسـتی دعـوت داشتـیم. الـبته جـوانان و کودکان خانـواده و آشنایان هـم بودنـد و در اطاق دیگـری سرگـرم قـیـل و قال خـود. پـس از ساعـتی کِکِ جـشـنِ تـولّـد را با هـشـتاد و انـدی شـمع آوردنـد. دوسـت ما پـس از آنکه هـمهء زور و تـوان خـود را جـمع کـرد و هـمهء رخـنه ها و درزها را گـرفـت که چـیـزی از نـیرو به هـدر نـرود، با یک فـوت نـیمی از شمع ها را خامـوش کـرد و بقـیه نـیز به یاری اطـرافـیان خآمـوش شـد. هـمه کـف زدنـد و جـوانـترها خـوانـدنـد :
تـولّـد، تـولّـد، تـولّـدت مبارک !
باز هـمه کـف زدنـد و جامهای کـوکا کـولا که گـمان میکـنم بعـضی از آنها پـپـسی کـولا بـود، به گـردش درآمـد و بانگ نـوشانـوش برخاسـت.
پـس از آنکه هـمـهـمه فـروکـش کـرد و جـوانان دوباره به اطاق خـود بازگـشتـنـد و پـیـرپاتالـها باقی مانـدنـد، دوست ما نـفـسی تازه کـرد و گـفـت : « راسـتـش من از این شعـری که در جـشـن تـولّـد میخـوانـنـد، چـندان خـوشم نـمی آیـد.»
یکی از مهـمانها که گـوشـش سـنگـین بـود، سخـن دوست ما را اینطور فهـمـیـد که او از گـرفـتـن جـشـن تـولّـد خـوشـش نمی آیـد، و از ایـنرو با لحـن اعـتـراض گـفـت : « چـرا ؟ پدر تاریخ هـرودُت نـوشـته است که گـرفـتـن جـشـن تـولّـد یک آیـیـن ایرانـیـسـت. » [ هـرودت، کـتاب یکـم، بـنـد 133 ].
یکی از مهـمانها سـرش را به گـوش او نزدیک کـرد و گـفـت : « نه از جـشـن تـولّـد، بلکه از شعـری که به مناسـبـت آن مـیخـوانند خـوشـشان نمی آید. » و دوست ما بلافاصله افـزود: « چـون برای کـسانی به سـن و سال مـن کمی خـنک است، بـیـشـتـر مناسـب کـودکان است. »
یکی دیگـر از مهـمانها گـفـت : « حـق با شماست، من هـم خـوشم نمی آید و ترجـیح می دهم که آنـرا نخـوانـنـد » و سـپـس ایرادی هـم بر لـفـظ آن گـرفـت.
دوست ما گـفـت : « این شعـری که میخـوانـنـد، برای بچّه ها بـد نـیـسـت، ولی مناسـب کـسانی که ریـش و پـشـمی و تحـصیلاتی دارنـد نـیـست.» و سـپـس رو به مـن کـرد و گـفـت : « شما ساکـت نـشـسـته ایـد، نظـر شما چـیـسـت ؟ »
گـفـتم : « راسـتـش به نظـر من اصلاً گـرفـتـن جـشـن تـولّـد برای بزرگـسالان مناسـبتی ندارد. من معـتـقـدم برای شادی کـودکان و نـوجـوانان تا سـن پانـزده سالگی رسم بـدی نـیـسـت. ولی پـس از آن وقـتی به ناچـیـزی انـسان در برابر عـظـمت کائـنات و آفـریـنـش فکـر میکـنم، از خـودم شـرم دارم که هـر ساله تـولّـد خـود را جـشـن بگـیرم. خـیّام میفـرمایـد :
آمـد شـدنِ تـو انـدر این عالـم چـیـسـت ؟
آمـد مگـسی پـدیـد و ناپـیـدا شـد !
حالا ، لطفاً سـوء تعـبـیـر نفـرمایید، این مگـس سالی یکـبار تـولّدش را جـشـن بگـیرد ؟ »
دوسـت ما در پاسخ گـفـت : « خُـب، اینهم فـلسـفه ایـسـت ! ولی جـشـن تـولـدّی که برای مفاخـرو بزرگان گـذشـته میگـیـریم چه ؟ »
گـفـتم : « حـساب آنها جـداسـت ! زیرا آنها نـشان داده انـد که از مگـس بـیـشـتـرانـد. مـنـتها آن هـم نه هـر سال، بلکه دهه به دهـه. ما در کـشـورمان تـورّمِ بـزرگـداشـت داریم.» و بعـد افـزودم : « ولی اکـنـون که گـرفـتن جـشن تـولّـد رسم شده، من هم این شعـری را که میخـوانند، نه تنها برای کـسانی به سـن و سال ما، بلکه برای جـوانان و روشـنفکـران نـیـز سبک مـیدانم. »
پـس از مـن، موضوع صـبحـت عـوض شـد، ولی گـویا آن گـفـتگـو تیـپایی به طبع من زده بـود، تا آنجا که در هـمان مجلـس چـنـد بیتی به نظرم رسید و روی کاغـذ آوردم و خـوانـدم و پـسـنـدیـدنـد. بعـداً در راه خانه نـیـز دسـتی در آن بردم و با خـود گـفـتم که آنرا به نظـر خـوانـندگان هـم برسانم، شایـد کـسان دیگـری نـیز آنرا بـپـسـنـدند.
سـرودِ جـشـنِ زادروز
زادروزت شاد !
زادروزت شاد !
خُـرّم زی و آباد ! خـنـدان زی و دلـشاد !
شادان زی و صد سال ! فـرّخ زی و آزاد !
بی بـد زی و بی رنج ! با گُـل زی و با داد !
آزاد چـونان سـرو ! سـرسـبـز چـون شمشاد !
زادروزت شاد !
زادروزت شاد !
زنـدگی به کامـت باد ! پُـر زِ نـوش جامـت باد !
پُـرشُکـوفه بامـت باد ! پُـرفُـروغ شامـت باد !
آرزو به دامـت باد ! بخـتِ نیک رامـت باد !
دوسـتی پـیامـت باد ! سـرفـراز نامـت باد !
زادروزت شاد !
زادروزت شاد !
جـلال خالـقی مطـلـق